Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας στον οργανισμό και τι κάνεις όταν εκτεθείς

Η έκθεση του οργανισμού στη ραδιενέργεια πόσο μάλλον η μόλυνσή του από αυτή είναι επιβλαβής για την υγεία. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας στον άνθρωπο και πως μπορεί να προστατευτεί κανείς σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος; Τι πρέπει να κάνει κανείς για να αποφύγει τη μόλυνση από ραδιενέργεια.

Η έκθεση του ανθρώπου σε αρκετή δόση ραδιενέργειας για σύντομο χρονικό διάστημα μετά από ένα πυρηνικό ατύχημα μπορεί να προκαλέσει αρχικά: Κάψιμο στο δέρμα και Οξύ σύνδρομο ακτινοβολίας (ARS). Το σύνδρομο αυτό στην ουσία πρόκειται για δηλητηρίαση του οργανισμού που περιλαμβάνει πονοκέφαλο, ναυτία και διάρροια, ενώ τα συμπτώματα ξεκινούν μετά από λίγες ώρες. Τα συμπτώματα αυτά θα φύγουν και το άτομο θα δείχνει υγιές για λίγο καιρό και μετά θα ξαναρρωστήσει.

Πόσο συχνά θα επανεμφανίζονται τα συμπτώματά τους και πόσο θα αρρωσταίνουν εξαρτάται από την ποσότητα ραδιενέργειας που λαμβάνουν. Σε κάποιες περιπτώσεις επέρχεται θάνατος μετά από λίγες μέρες ή και εβδομάδες. Αυτό που παίζει ρόλο είναι αν η μόλυνση είναι εσωτερική ή εξωτερική.
Εσωτερική μόλυνση

Η εσωτερική μόλυνση επέρχεται όταν οι άνθρωποι καταπιούν ή αναπνεύσουν ραδιενεργά υλικά ή όταν αυτά τα υλικά εισέλθουν στο σώμα από μια ανοικτή πληγή ή απορροφηθούν από το δέρμα. Κάποιοι τύποι ραδιενεργών υλικών παραμένουν στον οργανισμό και κατακάθονται σε διαφορετικά σημεία του σώματος. Άλλοι τύποι αποβάλλονται από το σώμα από το αίμα, τον ιδρώτα, τα ούρα και τα κόπρανα.
Εξωτερική μόλυνση

Εξωτερική μόλυνση έχουμε όταν ραδιενεργό υλικό σε μορφή σκόνης, πούδρας ή υγρού έρχεται σε επαφή με το δέρμα, τα μαλλιά ή τα ρούχα του ατόμου. Τα άτομα που έρχονται σε επαφή εξωτερικά με ραδιενεργό υλικό μπορούν να μολυνθούν και εσωτερικά αν τα ραδιενεργά υλικά εισέλθουν στο σώμα τους.

Να σημειώσουμε ότι τα ραδιενεργά υλικά έχουν μια μορφή ενέργειας που ταξιδεύει σε κύματα ή σωματίδια, είναι αυτό που αποκαλούμε δηλαδή ραδιενέργεια.

Οι άνθρωποι που μολύνονται εξωτερικά από ραδιενεργά υλικά μπορούν να μολύνουν άλλους ανθρώπους και επιφάνειες. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που έχουν ραδιενεργή σκόνη στα ρούχα τους μπορεί να μεταδώσουν ραδιενεργή σκόνη όταν κάθονται σε καρέκλες ή αγκαλιάζουν άλλους ανθρώπους. Ακόμα και τα υγρά του σώματός τους (αίμα, ιδρώτας και ούρα) μπορεί να περιέχουν ραδιενεργά υλικά.

Το οξύ σύνδρομο ακτινοβολίας προκαλεί επίσης βλάβες στο αιμοποιητικό, γαστρεντερικό και νευρικό/αγγειακό σύστημα. Η έκθεση σε χαμηλά επίπεδα ραδιενέργειας στο περιβάλλον δεν προκαλεί πάντως άμεσα προβλήματα υγείας. Παρόλα αυτά αυξάνει ελαφρώς τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις από την Έκθεση και την Μόλυνση είναι οι εξής:

Οξύ σύνδρομο ακτινοβολίας (ARS).

Δερματική βλάβη από ακτινοβολία (CRI)
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

Η ραδιενέργεια δεν προκαλεί μόνο βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στον οργανισμό καθώς μένει στο σώμα και μελλοντικά προκαλεί νέα προβλήματα υγείας.
Καρκίνος

Τα άτομα τα οποία δέχτηκαν ραδιενέργεια σε υψηλές δόσεις έχουν ένα μεγάλο ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου αργότερα στη ζωή τους ανάλογα με το επίπεδο έκθεσης στην ραδιενέργεια.
Προβλήματα στα έβρυα

Οι έγκυες γυναίκες που έχουν εκτεθεί σε ραδιενέργεια πρέπει να αναζητούν άμεσα επείγουσα ιατρική βοήθεια και να ακολουθήσουν όλες τις απαιτούμενες οδηγίες που πρέπει γιατί τα έβρυά τους διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων υγείας.
Ψυχική υγεία

Όπως κάθε ατύχημα και έκθεση σε βίαια και τραυματικά γεγονότα μπορεί να προκαλέσει στρες και δυσφορία έτσι και η έκθεση σε ραδιενέργεια μπορεί να έχει τις ανάλογες επιπτώσεις. Πιο αναλυτικά τι προκαλεί η ραδιενέργεια στο κάθε σημείο του οργανισμού
Αιμοποιητικό σύστημα

Αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μία πτώση στον αριθμό των κυττάρων του αίματος, που ονομάζεται απλαστική αναιμία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις που οφείλονται σε χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια, αιμορραγία λόγω των χαμηλών αιμοπεταλίων, και αναιμία λόγω των χαμηλών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να ανιχνευθούν με εξετάσεις αίματος όταν ολόκληρο το σώμα δεχθεί μια οξεία δόση τόσο χαμηλή όσο 0,25 Gy.

Γαστρεντερικό σύστημα

Το σύνδρομο αυτό παρατηρείται σε δόσεις 6-30 Gy (600-3000 rad) και εκδηλώνεται με ναυτία, έμετο, απώλεια της όρεξης, και κοιλιακό πόνο, συνήθως, μέσα σε δύο ώρες.

Νευροαγγειακό σύστημα

Το σύνδρομο αυτό παρατηρείται συνήθως σε απορροφούμενες δόσεις άνω των 30 Gy (3000 rad), αν και μπορεί να συμβεί και με 10 Gy (1000 rad). Εμφανίζονται νευρολογικά συμπτώματα όπως ζάλη, κεφαλαλγία, ή μειωμένο επίπεδο συνείδησης, εντός λεπτών έως μερικές ώρες.

Δέρμα

Τα πρόδρομα συμπτώματα περιλαμβάνουν, κοκκίνισμα του δέρματος. Το κοκκίνισμα του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί σε δόσεις ακτινοβολίας τόσο χαμηλές όσο 35 rad (0.35 Gy). Το δερματικό σύνδρομο ακτινοβολίας αναφέρεται στα δερματικά συμπτώματα της έκθεσης στην ακτινοβολία. Μέσα σε λίγες ώρες μετά την ακτινοβόληση, μια παροδική ερυθρότητα και φαγούρα μπορεί να συμβεί. Στη συνέχεια, μια λανθάνουσα φάση μπορεί να προκύψει και να διαρκέσει από μερικές ημέρες έως μερικές εβδομάδες, και στη συνέχεια να εμφανιστεί έντονη ερυθρότητα, φουσκάλες, και εξέλκωση. Πολύ μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας του δέρματος μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια μαλλιών, καταστροφή σμηγματογόνων και ιδρωτοποιών αδένων, ατροφία, ίνωση, μειωμένη ή αυξημένη χρώση του δέρματος, και εξέλκωση ή νέκρωση του εκτεθειμένου ιστού.
Τι πρέπει να κάνεις όταν εκτεθείς σε ραδιενέργεια

Αν τραυματιστεί κανείς ή νομίζει ότι έχει τραυματιστεί κατά τη διάρκεια πυρηνικού ατυχήματος πρέπει να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια. Τα τραύματα κινδυνεύουν να μολυνθούν και είναι πιθανό να υπάρξουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον οργανισμό όπως αναφέρει το CDC των ΗΠΑ ( Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών).

Η ραδιενεργή μόλυνση και η έκθεση σε ραδιενέργεια συμβαίνει συνήθως σε περίπτωση ατυχημάτων, τρομοκρατικού χτυπήματος ή σαν αποτέλεσμα μιας ένοπλης σύρραξης όπως βλέπουμε να διαδραματίζεται αυτή τη στιγμή λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Υπενθυμίζεται ότι οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία βομβάρδισαν το βράδυ της Πέμπτης 4/3  το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το οποίο κατάφεραν να καταλάβουν το πρωί της Παρασκευής. Το συγκεκριμένο πυρηνικό εργοστάσιο είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης.
Πώς θα αποφύγει κανείς την μόλυνση

H ραδιενέργεια δεν φαίνεται, δεν έχει οσμή ούτε γεύση.

Τι μπορείς να κάνεις για να προστατέψεις τον εαυτό σου:

   Αφαίρεσε τα ρούχα σου και πήγαινε στο κτήριο ή την περιοχήν που σου υποδεικνύουν οι αρχές
   Βγάλε και το πανωφόρι σου. Θα αποφύγεις στο μέγιστο τη μόλυνση.
   Αν μπορείς βάλε τα ρούχα σε σακούλα
   Κάνε μπάνιο με χλιαρό νερό και σαπούνι
   Αναζήτησε ιατρική βοήθεια.

Χάπια ιωδίου κατά της πυρηνικής ενέργειας

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά στα παιδιά, στις έγκυες γυναίκες και σε άτομα κάτω των 40 ετών να λαμβάνουν ιώδιο, γνωστό και ως ιωδιούχο κάλιο, για την προστασία του θυρεοειδούς από την έκθεση στην ακτινοβολία μετά από ένα πυρηνικό ατύχημα. Λαμβάνοντας ιωδιούχο κάλιο, εμποδίζεται η δυνατότητα του θυρεοειδή αδένα να απορροφήσει ραδιενεργό ιώδιο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.

Τα χάπια αυτά όπως σας έχει ενημερώσει το news4health.gr στην ουσία προστατεύουν τον θυρεοειδή αδένα από την εμφάνιση καρκίνου λόγω έκθεσης σε ραδιενεργό ακτινοβολία. Στις κατηγορίες υψίστου κινδύνου συμπεριλαμβάνονται τα παιδιά, οι γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο θηλασμού και γενικότερα ο πληθυσμός κάτω των 45 ετών. Σε αυτές τις κατηγορίες ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς είναι μεγάλος.

Άλλες θεραπείες σύμφωνα με το CDC που έχουν χορηγηθεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις είναι το Prussian blue (κυανό της Πρωσίας) που παγιδεύει το ραδιενεργό καίσιο και θάλλιο στα έντερα για να τα εμποδίσει να απορροφηθούν από τον οργανισμό. Επίσης, χορηγείται η DTPA (πενταοξική διαιθυλενοτριαμίνη) και η φιλγραστίμη.