Άνδρες: Η χρόνια έλλειψη ύπνου εξασθενεί τα οστά

Αν συνηθίζετε να ξενυχτάτε ή εργάζεστε νύχτα, προσέξτε: η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να σας καθιστά επιρρεπείς στα κατάγματα, προειδοποιούν Αμερικανοί επιστήμονες.

Σε μικρή μελέτη που πραγματοποίησαν με δέκα άνδρες διαπίστωσαν πως έπειτα από μόλις τρεις εβδομάδες λιγοστού ύπνου το βράδυ είχε μειωθεί η ικανότητα των οστών τους να αυτοεπιδιορθώνονται από τις καθημερινές μικροβλάβες που υφίστανται.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σοβαρό, λένε οι ερευνητές, διότι μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο να αναπτυχθεί οστεοπόρωση, η οποία αποτελεί κύρια αιτία αυτόματων (δηλαδή δίχως τραυματισμό ή κάκωση) καταγμάτων στην τρίτη ηλικία.

Το πιο σοβαρό είναι ότι ο κίνδυνος αυτός είναι ιδαιτέρως έντονος στους νεαρούς άνδρες, οι οποίοι κανονικά δεν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για οστεοπόρωση.

Η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Κριστίν Σουώνσον, επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, εκτιμά ότι τα νέα ευρήματα μπορεί να εξηγούν πολλά ανεξήγητα περιστατικά οστεοπόρωσης.

«Η αλλοιωμένη οστική ισορροπία δημιουργεί ένα παράθυρο για απώλεια οστικής μάζας το οποίο έως σήμερα δεν ήταν γνωστό», είπε. 

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η διαταραχή του ύπνου μπορεί να είναι επιζήμια για τον μεταβολισμό των οστών νωρίς στη ζωή, όταν η οστική ανάπτυξη έχει ζωτική σημασία για τη μακροπρόθεσμη σκελετική υγεία».

Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι οι διαταραχές του ύπνου σχετίζονται με πολλά δεινά, από την καρδιοπάθεια και την παχυσαρκία έως τον διαβήτη και την κατάθλιψη.

Στη νέα μελέτη, που παρουσιάσθηκε στο 99ο Ετήσιο Συνέδριο της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας των ΗΠΑ (ENDO 2017), που ολοκληρώνει σήμερα τις εργασίες του στο Ορλάντο, εξετάστηκαν οι δυνητικές συνέπειες της έλλειψης ύπνου και της διαταραχής των κιρκάδιων ρυθμών (βιολογικό ρολόϊ) στην υγεία των οστών.

Έξι από τους συμμετέχοντες άνδρες είχαν ηλικία 20-27 ετών, ενώ οι υπόλοιποι τέσσερις ήσαν άνω των 55 ετών, ανήκαν δηλαδή στην πληθυσμιακή ομάδα όπου είναι πιθανότερο να αναπτυχθεί οστεοπόρωση.

Στη διάρκεια τριών εβδομάδων, οι εθελοντές έμπαιναν κάθε βράδυ για ύπνο τέσσερις ώρες αργότερα απ’ ό,τι το προηγούμενο (ήταν σαν να είχε η ημέρα τους 28 ώρες αντί για 24).

Η διαφορά των τεσσάρων ωρών αντιστοιχεί σε αυτή που αντιμετωπίζει όποιος ταξιδεύει με αεροπλάνο και διασχίζει τέσσερις ζώνες ώρες προς δυσμάς, είπε στο συνέδριο η δρ Σουώνσον.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης οι εθελοντές έτρωγαν τις ίδιες θερμίδες και τα ίδια θρεπτικά συστατικά, ενώ διατήρησαν σταθερό και το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητάς τους, ώστε να μην υπάρξει καμία αλλαγή στη ζωή τους που να μπορεί να επηρεάσει τα ευρήματα.

Έπειτα από τρεις εβδομάδες, όλοι οι άνδρες είχαν σημαντικά μειωμένα επίπεδα μιας ουσίας στο αίμα που λέγεται P1NP και αποτελεί δείκτη της ανάπτυξης οστικής μάζας, δηλαδή του σχηματισμού νέου οστού.

Ωστόσο η μείωση ήταν πολύ μεγαλύτερη στους νεαρούς άνδρες (έφτανε το 27% σε σύγκριση με τα επίπεδα που είχε πριν από την έναρξη της έλλειψης ύπνου) απ’ ό,τι στους μεγαλύτερους (έφθανε το 18%).

Ταυτοχρόνως, διατηρήθηκαν σταθερά τα επίπεδα μιας άλλης ουσίας που λέγεται CTX και αποτελεί δείκτη της οστικής αποδόμησης.

Οι δύο αυτές μεταβολές μαζί σημαίνουν ότι παρότι στη διάρκεια του πειράματος οι εθελοντές έχαναν σταθερά οστική μάζα, ο οργανισμός τους δεν την αντικαθιστούσε με νέα.

Οι δύο ουσίες ανήκουν στους επονομαζόμενους οστικούς δείκτες και είναι προϊόντα του μεταβολισμού των οστών.
 
Η μέτρησή τους γίνεται για να υπολογιστεί με ακρίβεια ο ρυθμός απώλειας της οστικής πυκνότητας, αλλά και για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την οστεοπόρωση.

Οι ερευνητές λένε ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα νέα ευρήματα και να διερευνηθεί αν συμβαίνει κάτι ανάλογο στις γυναίκες.

«Ο ανεπαρκής ύπνος δεν αποτελεί καθιερωμένο παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση, αλλά αυτή η νέα μελέτη έχει μερικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα τα οποία αν επαληθευτούν θα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της νόσου», σχολίασε η δρ Σάρα Λέϋλαντ, από την Εθνική Εταιρεία Οστεοπόρωσης της Βρετανίας.