Μ. Κύρκος: «Αναγκαίο να μην πέσει, αλλά να συνεχιστεί η εφαρμογή της συμφωνίας ανάμεσα σε Ε.Ε. και Τουρκία για το προσφυγικό»

Την αναγκαιότητα να μην πέσει, αλλά να συνεχιστεί η εφαρμογή της συμφωνίας ανάμεσα σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία για το προσφυγικό, τόνισε ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού και αντιπρόεδρος της διακοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας ΕΕ-Τουρκίας, Μίλτος Κύρκος, στην εκδήλωση που πραγματοποίησε το κόμμα του, με θέμα: «Οι γείτονες έχουν νεύρα. Εμείς;».
 
Ολόκληρη η ομιλία:
 
«Αγαπητοί φίλοι.
 
Η μελετημένη πρόταση που μας ανέπτυξε ο κ. Γιώργος Κακλίκης στην εισήγησή του εντάσσεται σε μια συζήτηση που έχει ήδη ανοίξει στην Ευρώπη.
 
Την προηγούμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο το Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα σχετικά με την εφαρμογή της κοινής πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας.
 
Με αυτό κάλεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Άμυνας, που θα συνέλθει τον Δεκέμβριο, να καθορίσει συγκεκριμένα πρακτικά μέτρα, καθώς η έλλειψη συντονισμού αποτελεί ένα από τα τρωτά σημεία στη δράση της Ένωσης.
 
Tα τελευταία χρόνια η κατάσταση της ασφάλειας εντός και περιφερειακά της Ευρώπης έχει επιδεινωθεί σημαντικά και καμία χώρα ή οργανισμός δεν είναι σε θέση να την αντιμετωπίσει μεμονωμένα.
 
Οι απειλές πια είναι τόσο συμβατικές όσο και υβριδικές, δημιουργούνται από κρατικούς αλλά και από μη κρατικούς παράγοντες και επηρεάζουν τα κράτη μέλη με διαφορετικό τρόπο.
 
Έχει φτάσει πλέον η στιγμή που πρέπει να αντιληφθούμε ότι ενώ η ασφάλεια των κρατών μελών της ΕΕ είναι βαθιά διασυνδεδεμένη,  αυτά αντιδρούν έναντι των κοινών απειλών και κινδύνων με ασυντόνιστο και αποσπασματικό τρόπο.
 
Είναι καιρός  η ΚΠΑΑ να βασιστεί σε μια ισχυρή αρχή περί συλλογικής άμυνας και σε μια αποτελεσματική χρηματοδότηση πάντα σε συντονισμό με το ΝΑΤΟ και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς.
 
Από τη μεριά μου σήμερα θα σταθώ στο ερώτημα που μας θέτει η εκδήλωση, πως δηλαδή πρέπει να απαντάμε στα νεύρα ενός γείτονα με τον οποίο
 
μπορεί να έχουμε σημαντικές διαφορές προς επίλυση
 
αλλά ταυτόχρονα συνεργαζόμαστε πάρα πολύ στενά τους τελευταίους μήνες.
 
Ας δούμε λοιπόν  το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας και που δεν είναι άλλο από την προσφυγική κρίση που όμως συνδέεται άμεσα με τους εξ ανατολών γείτονες μας.
 
Την προηγούμενη εβδομάδα ο Ερντογάν απείλησε ότι θα πλημμυρίσει την Ευρώπη με 3.000.000 πρόσφυγες ως απάντηση σε ψήφισμα που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
 
Βέβαια και ο δικός μας κυβερνητικός εταίρος είχε προλάβει να απειλήσει την Ευρώπη μέσω χιλιάδων τζιχαντιστών.
 
Τουλάχιστον ο κ. Ερντογάν όντως φιλοξενεί περί τα 3 εκατομμύρια προσφύγων ενω οι τζιχαντιστές ήταν καρπός μιας γόνιμης φαντασίας.
 
Στο προσφυγικό η κατάσταση αυτή τη στιγμή έχει περάσει στο στάδιο της ανάφλεξης. Από τους πάνω από 800.000 πρόσφυγες και οικονομικούς μετανάστες που πέρασαν στη χώρα μας από το 2015 45.000 βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην ηπειρωτική χώρα διαμένοντας όλοι πλην 9000 σε οργανωμένους οικισμούς και 16.000 παραμένουν στα νησιά περιμένοντας να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου που έχουν υποβάλει.
 
Τρεις είναι οι λόγοι  που η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει εκτός ελέγχου ακόμη και σήμερα:
 
Ο πρώτος είναι η πολύ βραδεία ανταπόκριση των κρατών μελών στην υποχρέωση που ανέλαβαν να μετεγκαταστήσουν στις χώρες τους μέχρι 60.000 πρόσφυγες. Μόνο το 1/10 του αριθμού αυτού έχει μετεγκατασταθεί, στην αργοπορία δε αυτή δεν φέρει επιτέλους καμία ευθύνη η ελληνική πλευρά.
 
Επιπλέον οι πολίτες μας συνέβαλαν με τον καλύτερο τρόπο στην υποδοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.
 
Παρά την παντελή απουσία των κρατικών μηχανισμών το πρώτο εξάμηνο του 2015, παρά την καθυστερημένη αντίδραση της χώρας μας και της ΕΕ
 
οι πολίτες συνέβαλαν με αυτοθυσία πολλές φορές στην υποστήριξη των προσφύγων και απέδειξαν στην πράξη το πνεύμα αλληλεγγύης.
 
Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι οι αγωνίες τους δεν μπορούν να μένουν αναπάντητες επ' αόριστο, δεν μπορεί να μην λαμβάνονται μέτρα για την καλύτερη διαβίωση των προσφύγων αλλά σε συνδυασμό πια με το αναγκαίο αίσθημα ασφαλείας των κατοίκων.
 
Επίσης πρέπει να προβλέψουμε και αντίβαρα για την οικονομική αιμορραγία των νησιών.
 
Ο δεύτερος λόγος που η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει εκτός ελέγχου είναι η υποχρέωση που έχει αναλάβει η χώρα μας  από τις 20 Μαρτίου με τη δήλωση - συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας σχετικά με όσους περνάνε τα σύνορά μας στο Αιγαίο. Όσοι είναι Σύροι πρόσφυγες πρέπει να επιστραφούν στην Τουρκία  ώστε ίσος αριθμός Σύρων να επανεγκατασταθεί από τα εκεί στρατόπεδα κατευθείαν σε ευρωπαϊκές χώρες.
 
Όμως όσοι δεν στοιχειοθετούν δικαίωμα ασύλου, δηλαδή είναι οικονομικοί μετανάστες, πρέπει να γυρίσουν στην Τουρκία και από εκεί στις χώρες τους.
 
Η διαδικασία αυτή υλοποιείται με πολύ βραδύ ρυθμό και υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συντελούν σε αυτό:
 
πχ τα κράτη μέλη, παρότι το υποσχέθηκαν, δεν έχουν στείλει ικανό αριθμό χειριστών της EASO για να διεκπεραιώνονται οι αιτήσεις ταχύτερα
 
και επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει πιστέψει πως η Τουρκία μπορεί να είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες παρά το νομοσχέδιο που πέρασε πριν τη συμφωνία.
 
Και εδώ δικαιώνεται η πολιτική του Ποταμιού πως στη ρίζα κάθε προβλήματος βρίσκεται η αδυναμία της διοίκησης.  H υπηρεσία Ασύλου κουβαλάει όλες τις παθογένειες της ελληνικής διοίκησης και για αυτό δεν φταίει μόνο η παρούσα κυβέρνηση καθώς η απουσία Υπουργείου Μεταναστευτικής πολιτικής με τον απαραίτητο διοικητικό μηχανισμό μόλις τώρα αρχίζει να διορθώνεται. Αλλά και η συνεργασία με τις δεκάδες ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο πεδίο διεξάγεται με μεγάλα προβλήματα, χωρίς τον απαραίτητο συντονισμό από το κράτος αλλά και χωρίς την κατανόηση από την πλευρά τους πως άλλος τρόπος παρέμβασης ταιριάζει στον τρίτο κόσμο όπου δεν υπάρχουν κρατικές δομές και άλλος στην Ελλάδα.
 
Η ΕΕ μπορεί να άργησε να αντιμετωπίσει την έκρηξη του 2015 αλλά προχωράει σε δύο σημαντικές πρωτοβουλίες που θα δυναμώσουν τις ευρωπαϊκές θέσεις: από τις 6 Οκτωβρίου η  FRONTEX  μετεξελίχθηκε σε ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή με πολύ περισσότερα μέσα
 
και επίσης προχωράει η συζήτηση για την αναθεώρηση του μηχανισμού του Δουβλίνο.
 
Δυστυχώς στις προθέσεις της Επιτροπής δεν περιλαμβάνεται ένας πραγματικά κοινός ευρωπαϊκός μηχανισμός Ασύλου ούτε πρόκειται να αποσυμφορηθούν οι χώρες πρώτης γραμμής με έναν αυτόματο, άμεσο και δεσμευτικό μηχανισμό μετεγκατάστασης όπως ζητάει επιτακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
 
Ο τρίτος και τελευταίος λόγος που η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει εκτός ελέγχου είναι οι σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας.
 
Στις εκλογές του Ιουνίου 2015 το HDP, κόμμα που εκπροσωπεί σημαντικό μέρος της κουρδικής μειονότητας αλλά ψηφίζεται και από πολλούς προοδευτικούς Τούρκους κέρδισε την είσοδό του στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και δημιούργησε ελπίδες εκδημοκρατισμού και ενίσχυσης του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους. Όμως αυτό εμπόδισε τα σχέδια του Ερντογάν για κατάκτηση των αυξημένων προεδρικών εξουσιών που αναζητάει. Έτσι ανέτρεψε την ειρηνευτική διαδικασία, προκάλεσε σύγκρουση με το PKK που από τη μεριά του ανησυχούσε με τις επιτυχίες του HDP  και του Ντεμιρτάς και μαζί βύθισαν την Τουρκία στο χάος.
 
Η προσπάθεια του Ερντογάν να καρπωθεί τον αυξανόμενο λόγω της σύγκρουσης εθνικισμό, ενισχύθηκε μετά το απρόσμενο πραξικόπημα που χρεώνεται στο λεγόμενο σύστημα Γκιουλέν που έχανε τις προσβάσεις του στο στρατό. Σαρωτικές διώξεις σε δημόσιους υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς, δικαστές και στρατιωτικούς προστέθηκαν στις διώξεις εκατοντάδων δημοσιογράφων και το κλείσιμο εφημερίδων, τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών.
 
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπάθησε να αντιδράσει σε αυτή την κατάσταση, να πιέσει την τουρκική κυβέρνηση  και να στείλει ένα μήνυμα στους Ευρωπαίους πολίτες πως αυτή η πορεία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή Για αυτό τον λόγο εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα ένα ψήφισμα με το οποίο ζητάει το πάγωμα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και απειλεί και για τη διακοπή της τελωνειακής ένωσης.
 
Η άποψη του Ποταμιού είναι πως η ενταξιακή διαδικασία δεν είναι ένα δώρο της ΕΕ προς τους γείτονες μας, την Τουρκία ή τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων αλλά ένα εργαλείο πίεσης και διαλόγου ώστε να επιδράσουμε στην πορεία εκσυγχρονισμού τους προς το επίπεδο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Παγώνοντας τις διαπραγματεύσεις παραιτούμαστε από το πιο θεσμικό μας εργαλείο παρέμβασης και ταυτόχρονα αφήνουμε μόνες τους ακριβώς αυτές τις δυνάμεις που αναφέρονται ακόμη στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας τους.
 
Και δεν είναι σύμπτωση ότι ακριβώς πριν από την απόφαση του ΕΚ το συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών είχε προειδοποιήσει να κρατήσουμε ανοιχτά όλα τα κανάλια διαλόγου ενώ η άμεση αντίδραση από τις κυβερνήσεις μετά το ψήφισμα, με βαρύνουσα την παρέμβαση της Καγκελαρίου Μέρκελ διαβεβαίωνε πως η ενταξιακή πορεία δεν θα διακοπεί.
 
Η Ευρώπη κατάφερε να φανεί  διχασμένη σε ένα θέμα όπου όλοι συμφωνούμε, στο ότι δηλαδή πρέπει να πιεστεί η κυβέρνηση Ερντογάν να σταματήσει την αντιδημοκρατική κατηφόρα.
 
Πιστεύουμε επιπλέον πως η αντίδραση αυτή του ΕΚ είναι όχι μόνο αναποτελεσματική αλλά εγκυμονεί και κινδύνους και το δηλώσαμε και στην ολομέλεια με ένα πολύ ισορροπημένο κείμενο γραμμένο με την καθοριστική συμμετοχή του Γιώργου Γραμματικάκη τον οποίο και χαιρετώ.
 
Αντίδραση αναποτελεσματική λοιπόν γιατί όπως ήταν αναμενόμενο ο Ερντογάν την χρησιμοποιεί για να πυροδοτήσει ακόμη περισσότερο τον εθνικισμό των πολιτών της Τουρκίας. Ελεγχόμενα προς στιγμήν αλλά κρατάει πια το χαρτί της προσβολής του Τουρκικού έθνους από την ΕΕ και μπορεί να το χρησιμοποιήσει όποτε θέλει, πιθανώς πριν από το δημοψήφισμα της άνοιξης.
 
Αντίδραση που εγκυμονεί δε κινδύνους γιατί δίνει στον Τούρκο πρόεδρο το κίνητρο να παίξει με τις αντοχές της Ευρώπης ανοίγοντας σιωπηρά και σε μικρό βαθμό την στρόφιγγα των προσφύγων.
 
Έστω και διπλασιασμός των σημερινών ελάχιστων ροών θα τινάξει το σύστημα στον αέρα και θα οδηγηθούμε να καταγγείλουμε εμείς τη συμφωνία καθώς δεν επιτρέπεται να στείλουμε τους πρόσφυγες και μετανάστες στην ηπειρωτική χώρα.
 
Ενδεχόμενη κατάρρευση της συμφωνίας θα οδηγήσει στο μοναδικό υπαρκτό σχέδιο Β της ΕΕ για τους πρόσφυγες: στον μόνιμο εγκλωβισμό τους στη χώρα μας που θα μείνει στο έλεος της τουρκικής ακτοφυλακής που συγκρατεί τους πρόσφυγες. Εφιαλτικό πραγματικά σενάριο που δεν πρέπει να αφήσουμε να υλοποιηθεί.
 
Αναρωτιέμαι όμως πώς ακριβώς τοποθετείται πολιτικά, στρατηγικά, η Αριστερά στις σχέσεις Ελλάδας -Τουρκίας, Ευρώπης - Τουρκίας. Ειλικρινά το αναρωτιέμαι, κάθε φορά που βλέπω τους έλληνες συναδέλφους μου της Ενωτικής Αριστεράς να τοποθετούνται ή και να ψηφίζουν κατά της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας. Ως πότε το βάρος υπεράσπισης των εθνικών θεμάτων θα το σηκώνουν άλλοι;
 
Κλείνοντας το κομμάτι για την Τουρκία πρέπει να κάνω μια αναφορά στο Κυπριακό.
 
Στηριγμένοι στην ανάγνωση του non paper Κοτζιά βλέπουμε πως το προαπαιτούμενο από ελληνικής πλευράς για να συμμετάσχει στην πολυμερή διάσκεψη ήταν να υπήρχε ήδη μια συμφωνία πάνω στις θέσεις μας σχετικά με τις εγγυήσεις και την ασφάλεια.
 
Φοβάμαι πως ο εθνολαϊκισμός έδωσε ένα ισχυρό πλήγμα στις προσπάθειες επίτευξης συμφωνίας και κινητοποίησε τα αμυντικά αντανακλαστικά όλων των πλευρών.
 
Εμείς που μεγαλώσαμε με δύο δόγματα, το ένα πως “η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται” και το άλλο πως “αναζητούμε λύση ομοσπονδίας διζωνικής δικοινοτικής” νοιώθουμε μετέωροι καθώς ενώ οι άμεσοι συντελεστές μιλούν για προσεγγίσεις ο εθνολαϊκισμός και στις δύο χώρες προσπαθεί να βάλει τη δική του σφραγίδα εναντίον των δογμάτων αυτών.
 
Θα τελειώσω με τις προτάσεις μας
 
1.  Έκκληση των Βρυξελλών: Μεταξύ Πάσχα και Ραμαζανιού όλα τα παιδιά σε σπίτι!
 
Εκδήλωση στο ΕΚ παρουσία όλων των υπευθύνων παραγόντων: του πρωθυπουργού, του κ. Μουζάλα, των πολιτικών αρχηγών, αρχηγών πολιτικών ομάδων, των 18 ευρωβουλευτών, των Επιτρόπων Αβραμόπουλου και Στυλιανίδη, του αρμόδιου αντιπρόεδρου Τίμμερμανς, 2 δημάρχων, 2 περιφερειαρχών. Μοναδικό θέμα η έκκληση για άμεση μετεγκατάσταση 1500 ασυνόδευτων ανήλικων στα κράτη μέλη. Εννοείται πως αυτό ως αρχή, αλλά έχει συμβολική, τεράστια σημασία.
 
2. Να στηρίξουμε τη συμφωνία ΕΕ Τουρκίας με κάθε τρόπο. Να επισκεφτούν οι πολιτικοί την Τουρκία για να προβάλουν την εικόνα πως η Ελλάδα θέλει τη συνέχιση της ενταξιακής διαδικασίας. Να χρησιμοποιηθούν διπλωματικοί δρόμοι και να υπάρξει παρουσία στα media. Ο πρωθυπουργός να θέσει το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου κάνοντας δηλώσεις από σήμερα.
 
3. Για το προσφυγικό και τις καθυστερήσεις στις δομές. Μετά από πρόταση του αρμόδιου υπουργού κ. Μουζάλα να συγκροτηθεί μια διακομματική task force, μια επιτροπή εργασίας για να βοηθήσει στην υπέρβαση του προβλήματος απορρόφησης των υπαρχόντων κονδυλίων. Θα αποτελείται όχι από βουλευτές ή πολιτευτές αλλά από στελέχη με εμπειρία στη διοίκηση, το ΕΣΠΑ και άλλα προγράμματα. Να ενισχυθεί από συνδέσμους από όλα τα σχετιζόμενα υπουργεία και να αποκτήσει συνεργασία με την Κομισιόν που αναζητεί τρόπους παρέμβασης.
 
Αγαπητοί φίλοι, οι καιροί είναι κρίσιμοι και επιβάλλουν στα θέματα που συζητήσαμε την μεταξύ μας συνεργασία. Ας αποτελέσει η σημερινή συνάντηση την καλύτερη απόδειξη αυτού».