Ρομά, μια χιλιετία διωγμών και διακρίσεων

από **domer** 22/10/2013, 12:58 pm

Με αφορμή την τραγική ιστορία της μικρής Μαρίας το ζήτημα των Ρομά φορείς και οργανώσεις επαναφέρουν το ζήτημα των Ρομά και εκφράζουν ανησυχίες περαιτέρω περιθωριοποίησή τους, επισημαίνοντας τον κίνδυνο νέων διωγμών και διακρίσεων. «Η υπόθεση αυτή δεν καθορίζει τους Ρομά. Η εγκληματικότητα δεν συνδέεται με εθνολογικά ή πολιτισμικά χαρακτηριστικά», επισημαίνει το Κέντρο Υπεράσπισης Δικαιωμάτων των Ρομά στην Ευρώπη. Επιμέλεια: Νικολέττα Ρούσσου.

«Από τη στιγμή που ταξίδεψαν από την Ινδία και εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη πριν από χιλιάδες χρόνια, οι Ρομά πέφτουν συστηματικά θύματα φυλετικής διάκρισης. Οι χώρες του δυτικού κόσμου έχουν ψηφίσει κατά καιρούς νόμους για να εξαλείψουν την κουλτούρα τους αφήνοντας τους στο περιθώριο», γράφει το αμερικανικό δίκτυο CNN.

Ωστόσο οι Ρομά έχουν αντιμετωπίσει πολύ χειρότερες καταστάσεις στο παρελθόν. Κατά τον 15ο αιώνα έπεσαν θύματα δουλεμπορίου στην Ουγγαρία και στη Ρουμανία, ενώ 500 χρόνια αργότερα έγιναν στόχος εξόντωσης από τους Γερμανούς Ναζιστές. Για την ακρίβεια υπολογίζεται ότι οι θάνατοι ανθρώπων με καταγωγή Ρομά κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος προσέγγισε το 70% του συνολικού πληθυσμού της φυλής στην Ευρώπη.

Όπως τόνισε ο Dezideriu Gergely, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου Υπεράσπισης των Δικαιωμάτων των Ρομά στην Ευρώπη «...αυτό που είναι σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι αυτή η υπόθεση δεν καθορίζει τους Ρομά. Πρόκειται για μια μεμονωμένη περίπτωση που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε μειονότητα. Η εγκληματικότητα δεν συνδέεται με εθνολογικά ή πολιτισμικά χαρακτηριστικά...».

Πώς είναι οι Ρομά σήμεpα;

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το ένα τρίτο των Ρομά που ζουν στην Ευρώπη είναι άνεργοι και το 90% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Πολλοί Ρομά εξακολουθούν να ζουν σε σκηνές, αλλά δεν είναι σίγουρο αν αυτός ο τρόπος ζωής είναι αποτέλεσμα επιλογής ή ανάγκης. Συνήγοροι υποστηρίζουν ότι οι Ρομά έχουν στερηθεί την ευκαιρία να εξασφαλίσουν κατοικία, μια θέση εργασίας καθώς και στοιχειώδη μόρφωση. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανθρώπινων Δικαιωμάτων τόνισε ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να ενεργήσουν έτσι ώστε να πάρει τέλος αυτός ο κοινωνικός αποκλεισμός.

Πόσοι είναι οι Ρομά;

Ο αριθμός κυμαίνεται μεταξύ 10 και 12 εκατομμύρια στην Ευρώπη, αποτελώντας τη μεγαλύτερη αριθμητικά ευρωπαϊκή μειονότητα, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι περισσότεροι ζουν στη νότια και την ανατολική Ευρώπη, αν και πολλοί είναι διασκορπισμένοι σε όλη την ήπειρο.

Ποια είναι η γλώσσα τους;

Η γλώσσα των Ρομά περιλαμβάνει πολλές διαλέκτους, αλλά όλες προέρχονται από την σανσκριτική. Η γλώσσα τους είναι κατά το μεγαλύτερο της μέρος μόνο προφορική, κάτι που οφείλεται στο υψηλό επίπεδο αναλφαβητισμού, σύμφωνα με στοιχεία του Παν/μίου της Μινεσότα.

Ποια είναι η θρησκεία τους;

Κάποιοι είναι χριστιανοί και κάποιοι Μουσουλμάνοι, καθώς αλλαξοπίστησαν περνώντας από την Περσία και τα Βαλκάνια, σύμφωνα με το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α

Γιατί αποκαλούνταν «γύφτοι»;

Διότι όταν ήρθαν στην Ευρώπη μεταξύ του 8ου και 10ου αιώνα, λανθασμένα οι Ευρωπαίοι πίστεψαν ότι προέρχονταν από την Αίγυπτο. Για την ακρίβεια η καταγωγή τους εντοπίζεται στο Punjab, περιοχή της Ινδίας. Ο όρος «γύφτος» θεωρείται υποτιμητικός από κάποιους Ρομά. Ο Ίαν Χάνκοκ, ένας διανοούμενος με καταγωγή Ρομά, που μεγάλωσε στην Μ. Βρετανία, υποστηρίζει ότι ο χαρακτηρισμός αυτός υπονοεί ότι οι Ρομά δεν είναι φυλή, αλλά απλά μια ομάδα ανθρώπων που έχουν επιλέξει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής.

Γιατί οι Ρομά έγιναν νομάδες;

Πιθανόν διότι αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία και έγιναν αντικείμενο φυλετικής διάκρισης από την πλευρά των Ευρωπαίων. Όπως οι Εβραίοι έτσι και οι Ρομά είχαν αποκλειστεί από το δικαίωμα να αγοράσουν γη ή να ασχοληθούν με πιο σταθερά επαγγέλματα. Σε κάποιο σημείο η νομαδική ζωή έγινε η νόρμα για αυτούς. Από τον 20ο αιώνα ο αριθμός των πραγματικών Ρομά μειώνεται. Ορισμένοι συνήγοροι επισημαίνουν πως πολλοί Ευρωπαίοι λανθασμένα εικάζουν ότι οι Ρομά θέλουν να παραμείνουν Νομάδες, και χρησιμοποιούν αυτή την πεποίθηση ως δικαιολογία για την αποτυχία των αρχών να τους παράσχουν στέγη, ενώ την ίδια ώρα διώχνουν τους Ρομά από τους καταυλισμούς.

Τι είδους διάκριση αντιμετώπισαν;

Οι Ρομά κατοικούσαν στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, καθώς και σε περιοχές που τώρα ανήκουν στην Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη από τα τέλη του 1400. Σε όλη τη διάρκεια παραμονής τους υπέστησαν διώξεις που συμπεριέλαβαν την επιβολή νόμων εναντίον της γλώσσας και του ντυσίματος τους μέχρι απέλαση. Σύμφωνα με το Παν/μιο της Μινεσότα στις αρχές του 15ου αιώνα πολλοί Ρομά αναγκάστηκαν να πουληθούν ως σκλάβοι σε Ούγγρους και Ρουμάνους ευγενείς, οι οποίοι χρειάζονταν εργάτες για τις μεγάλες τους εκτάσεις.

Εντούτοις οι Ρομά υπέστησαν διωγμούς και κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ναζί θεώρησαν ότι οι Ρομά είναι φυλετικά κατώτεροι.Τους καταδίκασαν σε εγκλεισμό, καταναγκαστική εργασία αλλά και εκτελέσεις. Λίγο λιγότερο από 1 εκατομμύριο Ρομά υπολογίζεται να ζούσε στην Ευρώπη πριν τον πόλεμο, ενώ οι Γερμανοί και οι σύμμαχοι τους θανάτωσαν μέχρι 220.000, σύμφωνα με το Μουσείο Ολοκαυτώματος.

Η σύγχρονη διάκριση είναι μόνο οικονομικής φύσης;

Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν να ασκούν διακρίσεις κατά των Ρομά. Η Οργάνωση υποστηρίζει ότι η γαλλική κυβέρνηση αγνοώντας τις δικαστικές αποφάσεις εξακολουθεί να διώχνει ανθρώπους από καταυλισμούς Ρομά χωρίς να τους παρέχουν στέγη.

Διεθνής Αμνηστία φέρνει στο φως και την διάκριση που υπέστησαν παιδιά με καταγωγή Ρομά σε σχολεία στη Σλοβακία. Στο δημοσίευμα του CNN γίνεται αναφορά και στην κατάσταση στην Ελλάδα. «Η διάκριση στα σχολεία αποτελεί σημαντικό θέμα και στην Ελλάδα, με χαρακτηριστικό περιστατικό την περίπτωση της κατάληψης ενός σχολείου στον Ασπρόπυργο από Έλληνες γονείς, οι οποίοι απαιτούσαν τον διαχωρισμό των παιδιών τους από εκείνα των Ρομά. Στο τέλος ύστερα από τις πιέσεις των γονέων τα παιδιά με καταγωγή Ρομά μεταφέρθηκαν σε άλλο κτίριο», αναφέρεται.

ΠηΓη tvxs.gr

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

από **domer** 23/10/2013, 10:40 am

Ρομά, μια χιλιετία διωγμών και διακρίσεων 141850-17_03212163.

Δύο επεισόδια που σημειώθηκαν στην Ελλάδα και στη Γαλλία έχουν φέρει, για άλλη μια φορά, τους Ρομά στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου.

Στην πρώτη, η οποία είναι και η πιο γνωστή στην ελληνική κοινωνία, σε έλεγχο που διεξήγαγαν αστυνομικοί βρήκαν ένα κοριτσάκι, του οποίου τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, αλλά και το γενετικό υλικό -όπως φάνηκε αργότερα- δεν ταίριαζαν μ’ αυτά των φερόμενων ως γονέων του. Το θέμα πήρε μεγάλη και διεθνή διάσταση, ο τρόπος όμως που καλύφθηκε δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με πώς διάφοροι παράγοντες του δημόσιου βίου αντιλαμβάνονται την καταπολέμηση των φαινομένων των προκαταλήψεων και του ρατσισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φερόμενοι ως δράστες δεν παρουσιάστηκαν ως άτομα που κατηγορούνται για τη συγκεκριμένη πράξη, αλλά, προβλήθηκε κατά κόρον η πολιτισμική / εθνοτική τους ομάδα. Υπάλληλοι κρατικών οργανισμών, στελέχη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και δημοσιογράφοι τόνιζαν το στοιχείο «διαφορετικότητας» των συγκεκριμένων ανθρώπων, δηλαδή τη ρομική τους καταγωγή.

Ένας τέτοιος λόγος όμως, καλλιεργεί και διαιωνίζει τις προκαταλήψεις σε βάρος όλων των Ρομά. Εάν λάβουμε δε υπόψη, ότι παράλληλα με τις ανακρίσεις για το συμβάν της Λάρισας οργανώθηκε μια εκστρατεία έρευνας για προϊόντα ή ενδείξεις παραβατικών συμπεριφορών σε αυτοκίνητα αλλά και καταυλισμούς, τότε η στοχοποίηση της συγκεκριμένης πληθυσμιακής κατηγορίας δεν μπορεί παρά να επιφέρει την άνοδο των ρατσιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών των «άλλων» έναντι των Ρομά και όχι μόνον.

Στη δεύτερη από τις περιπτώσεις που αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, στη Γαλλία νεαρή μαθήτρια ρομικής καταγωγής «αρπάχτηκε» από το σχολείο της για να απελαθεί μαζί με την οικογένειά της στο Κόσσοβο. Το γεγονός προκάλεσε αντιδράσεις και διαμαρτυρίες, γεγονός που ανάγκασε το γάλλο πρόεδρο να κάνει μια ατυχή παρέμβαση, δηλώνοντας ότι η μαθήτρια μπορεί να επιστρέψει, αλλά χωρίς την οικογένειά της! Η παραβίαση της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη «φυλετική ισότητα» έχει και στο παρελθόν προκαλέσει την καταδίκη της (προηγούμενης) γαλλικής κυβέρνησης, αφού καταπατά τα δικαιώματα της ελεύθερης μετακίνησης ευρωπαίων πολιτών. Εντούτοις, ο γάλλος υπουργός των εσωτερικών όχι μόνον υπερασπίστηκε την πολιτική των απελάσεων Ευρωπαίων πολιτών, αλλά δήλωσε ότι ο τρόπος ζωής των Ρομά από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία είναι τόσο διαφορετικός, ώστε λίγοι από αυτούς/ές θα μπορούσαν να ενταχθούν στη γαλλική κοινωνία και κατά συνέπεια η πλειοψηφία τους θα πρέπει να απελαθεί.

Η συγκεκριμένη αντίληψη καλλιεργεί τον πολιτισμικό ρατσισμό, δηλαδή εκείνη την ιδεολογία, σύμφωνα με την οποία ο πολιτισμός κάθε ομάδας είναι αδιαπέραστος και αμετάβλητος και η οποία αποδίδει διάφορα χαρακτηριστικά, όπως η ραθυμία ή η παραβατικότητα σ’ αυτόν (έτσι έμαθες, αυτός είναι ο τρόπος ζωής σου δεν αλλάζει). Η νέα αυτή μορφή ρατσισμού, όπως και η κλασσική βιολογική ρατσιστική προσέγγιση, φαίνεται πως διαπερνά σημαντικό μέρος παραγόντων της δημόσιας ζωής στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντιλήψεις όπως «η νομαδική κουλτούρα των Ρομά τους οδηγεί να επιλέγουν να ζουν σε καταυλισμούς και σκηνές παρά σε σπίτια», «ο πολιτισμός των Ρομά δεν είναι συμβατός μ’ αυτόν του σχολείου» συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται μ’ αυτές που θέλουν «τη διαρκή μετακίνηση ως φυσική ανάγκη των Ρομά» και «τους Ρομά να μην παίρνουν τα γράμματα».

Η πραγματικότητα είναι ότι αρκετά μέλη ρομικών ομάδων ζούσαν - και κατά κανόνα ζουν - στο περιθώριο. Ιστορικά, οι κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις τους χρησιμοποίησαν ως φτηνό εργατικό δυναμικό που αναλάμβανε τις πιο βρώμικες εργασίες. Σαν αποτέλεσμα, είναι πολλοί και πολλές αυτοί/ές που έχουν χαμηλό βιοτικό και εκπαιδευτικό επίπεδο, χαμηλό προσδόκιμο όριο ζωής, χαμηλής ποιότητας εργασίες, και υψηλά ποσοστά ανεργίας & παιδικής θνησιμότητας.

Έτσι, σε συνθήκες κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, η θέση των Ρομά γίνεται ολοένα και πιο δυσχερής. Οι άνθρωποι αυτοί, για μια ακόμη φορά χρησιμοποιούνται από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και πολιτικά κόμματα ως αποδιοπομπαίοι τράγοι. Η στοχοποίησή τους, όπως και όλων των «διαφορετικών» συνανθρώπων μας, μπορεί να δίνει πρόσκαιρα πόντους στη δημοφιλία ατόμων και κομμάτων, είναι όμως μια τακτική, που μαζί με τις αντίστοιχες πολιτικές, ρίχνει νερό στο μύλο της ακροδεξιάς, αφού από αυτό το χώρο εκπορεύονται τέτοιες αντιλήψεις και πολιτικές και είναι αυτός ο χώρος που ξέρει να τις προασπίζει καλύτερα.

* Ο Δημήτρης Ζάχος είναι Λέκτορας Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

ΠηΓη tvxs.gr

Ρομά, μια χιλιετία διωγμών και διακρίσεων

Ρομά, μια χιλιετία διωγμών και διακρίσεων

Η στοχοποίηση των Ρομά και οι επιπτώσεις της