Η ελληνοπούλα από τα Ψαρά που ενέπνευσε Αμερικανούς καλλιτέχνες τον 19ου αιώνα

από **Taz™** 23/3/2021, 9:30 am

Η ελληνοπούλα από τα Ψαρά που ενέπνευσε Αμερικανούς καλλιτέχνες τον 19ου αιώνα Kpitol10

Η περιπέτεια ενός κοριτσιού 7 μόλις ετών από τα Ψαρά, συγκινεί Αμερικανούς καλλιτέχνες του 19ου αιώνα. Η σύντομη ζωή της Γαρυφαλλιάς Μοχάλβη ή Μιχάλβεη και ο πρόωρος θάνατος της το 1830 στα 13 χρόνια της, δίνει έμπνευση σε φιλέλληνες καλλιτέχνες της εποχής.

Η ζωγράφος Anne Hall, σκιτσάρει το «Κορίτσι της Ελλάδας», ο γλύπτης Hiram Powers κάνει το 1844 το φημισμένο άγαλμα του, με τίτλο «Ελληνίδα Δούλη» ,η Elizabeth Barrett Browning θα γράψει ένα σονέτο γι’ αυτήν, ενώ ο θάνατος της, γίνεται θέμα στις τότε αμερικανικές εφημερίδες.

Η Γαρυφαλλιά έζησε το δράμα της προσφυγιάς στην παιδική της ηλικία και από τα σκλαβοπάζαρα της Τουρκίας, βρέθηκε στην Αμερική.

Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός κ. Τάσα Κόρρου, παραθέτει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ όλα όσα η δική της έρευνα αποκαλύπτει για την ελληνοπούλα από τα Ψαρά. Την κ. Κόρρου συναντήσαμε στην Πρέβεζα, όπου ζει και δραστηριοποιείται αυτή την περίοδο, ως μέλος της Επιτροπής «Πρέβεζα 1821-2021-ΙΣΤΟΡΙΑ–ΜΝΗΜΗ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ».

«Η οικογένεια της Γαρυφαλλιάς ήταν εύπορη. Ζούσαν στα Ψαρά. Το μικρό κορίτσι, μοιράστηκε την τύχη των χιλιάδων κατοίκων του νησιού που δεν μπόρεσαν να διαφύγουν κατά την απόβαση των Οθωμανών. Μετά την καταστροφή του νησιού, στις 20 Ιουνίου του 1824, σε ηλικία 7 ετών τότε το κορίτσι, γνώρισε τη φρίκη. Οι Τούρκοι σκότωσαν τους γονείς της και την άρπαξαν βίαια από αυτούς, όπως πολλά παιδιά τότε. Σύμφωνα με μια εκδοχή ήταν με την αδελφή και τη γιαγιά της, όταν οι Τούρκοι χώρισαν τα δύο κορίτσια και βρέθηκαν σε διαφορετικά σκλαβοπάζαρα το καθένα. Η Γαρυφαλλιά πουλήθηκε και κατέληξε στη Σμύρνη. Εκεί, όταν πια ήταν 10 ετών το 1827, συνάντησε τον πρόξενο των ΗΠΑ Joseph Langston.

Σύμφωνα με ιστορική αναφορά, έπεσε στα πόδια του να τη γλιτώσει . Εκείνος εξαγόρασε την ελευθερία της ή ίσως την ελευθέρωσε χρησιμοποιώντας πολιτικά μέσα. Την έστειλε με πλοίο στη Βοστώνη, ζητώντας από τον πατέρα του, να τη φροντίσει. Το κορίτσι ταξίδεψε τελικά στη Βοστώνη ως Garafilia Mohalbi από την Ipsara, δηλαδή τα Ψαρά. Στις ΗΠΑ, η Γαριφαλιά εντάχθηκε στην οικογένεια του Αμερικανού. Η προσφυγοπούλα, άρχισε να προσαρμόζεται στη νέα ζωή της, μάλιστα η νέα οικογένεια φρόντισε να φοιτήσει σε καλό σχολείο. Περιγράφεται ως εξαιρετικά φιλότιμο και ευγενικό παιδί, που όταν μάλιστα αρρώστησε, η μοναδική της έγνοια, ήταν να μη γίνει βάρος σε εκείνους που τη φρόντιζαν. Κοιμόταν κάθε βράδυ με τη Βίβλο αγκαλιά και δεν είχε καμία απαίτηση. Τον χειμώνα του 1830 σε ηλικία 13 ετών αρρώστησε από άγνωστη νόσο. Η οικογένεια, που την υιοθέτησε, την είχε βρει εξαρχής φιλάσθενη, πιθανόν όχι λόγω της κράσης της, αλλά εξαιτίας της βασανιστικής περιφοράς της στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας. Πρόλαβε να ζήσει με τους Αμερικανούς που την υιοθέτησαν μόνον 3 χρόνια και έσβησε στις 17 Μαρτίου του 1830. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, η φυματίωση ήταν εκείνη που της στέρησε τη ζωή».

Η περιπέτειά της συγκίνησε τη ζωγράφο Anne Hall που φιλοτέχνησε το πορτρέτο της μικρής σε μινιατούρα και θεωρείται ένα από τα αξιολογότερα σκίτσα της εποχής. Το πορτρέτο έγινε και εξώφυλλο βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1831. Η κ. Κόρρου τονίζει, ότι οι περιπέτειες των Ελλήνων, είχαν γενικά συγκινήσει το αμερικανικό κοινό και περίπου 13 χρόνια αργότερα, ο γλύπτης Hiram Power εμπνεύστηκε από την ιστορία της Γαρυφαλλιάς ή πιθανόν και άλλης παθούσας ένα εντυπωσιακό για την εποχή του γλυπτό, το οποίο παρίστανε ουσιαστικά, αλυσοδεμένη την Αφροδίτη της Μήλου. Το άγαλμα βρίσκεται στο Μουσείου του Brooklyn και χρησιμοποιήθηκε από τον Powers στην καμπάνια εναντίον της δουλείας. Ο πρόωρος θάνατός της, αλλά και οι μεγάλες αλλαγές στη σύντομη ζωή της, συγκίνησαν πολλούς και γράφτηκαν μεταξύ άλλων και ποιήματα.

Η έρευνα του ομογενή καθηγητή Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο Emerson της Βοστώνης

O ομογενής κορυφαίος καθηγητής της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Emerson της Βοστώνης ο Δρ. Μανώλης Παράσχος «βρήκε» το χαμένο κορίτσι των Ψαρών, την Γαρυφαλλιά, όπως αναφέρει σε συνέντευξη του για το θέμα, στον «Εθνικό Κήρυκα», η οποία δημοσιεύτηκε στις 27-1-2016.

Όπως είπε μεταξύ άλλων, «την Γαρυφαλλιά την ανακάλυψε μέσω της μελέτης του για τους πρώτους Έλληνες μετανάστες της Βοστώνης, ενώ πρόσθεσε, ότι γινόταν αναφορά για το κοριτσάκι σε δύο βιβλία, και ιδιαίτερα σε εκείνο του Καστάνη από τα Λιβάδια της Χίου το οποίο στάθηκε και η αφορμή για την αναζήτηση της ελληνοπούλας από τα Ψαρά».

Ο καθηγητής κ. Παράσχος, σημειώνει στην συνέντευξη του: «Εκείνο το οποίο δεν είναι εύκολο να βρει κανείς, είναι το πώς βρέθηκε στα χέρια των Τούρκων. Μερικές πληροφορίες λένε ότι η μητέρα της, την έβαλε σε μία βάρκα λίγο πριν την σκοτώσουν οι Τούρκοι. Άλλες πληροφορίες ότι μόνη της μπήκε σε βάρκα και έφυγε. Το γεγονός είναι, ότι βρέθηκε στη Σμύρνη όπου βοηθούσε το αφεντικό της τον Τούρκο στα ψώνια, μέχρις ότου είδε τον μεγαλέμπορα Joseph Langdon και τον παρακάλεσε αν είναι δυνατόν να τη σώσει. Την αγόρασε αμέσως και την έστειλε στα εξαδέλφια του, εδώ στη Βοστώνη. Το αγκάλιασαν αμέσως το κορίτσι και το έστειλαν στο σχολείο. Είχε πάντοτε μαζί της και την Αγία Γραφή».

Κρίσιμο σημείο για την έρευνα του καθηγητή ήταν πού ετάφη η 13χρονη. Τελικά μετά από μεγάλη έρευνα βρήκε « το πιστοποιητικό του θανάτου της, το πότε θάφτηκε, το γραφείο τελετών που την έθαψε, αλλά για πολύ καιρό δεν μπορούσε να εντοπίσει πού βρισκόταν η Εκκλησία του Αγίου Παύλου με το νεκροταφείο. Η απάντηση ήρθε απρόσμενα» ,όπως είπε,

Ένα πρωί καθώς περπατούσε κοντά στο Emerson είδε μία εκκλησία, ήταν του Αγίου Παύλου. Τηλεφώνησε αμέσως, έδωσε όλα τα στοιχεία που είχε για τη μικρή Γαρυφαλλιά στην υπεύθυνη των αρχείων και μέσα σε 24 ώρες του τηλεφώνησαν . Ο καθηγητής αναφέρει χαρακτηριστικά στον «Εθνικό Κήρυκα».

«Μου είπαν ότι μέχρι τότε, ήταν μόνη της στο μνήμα, αλλά επειδή είχαμε ανάγκη χώρου βάλαμε τα οστά της μαζί με τα οστά της Κατερίνας Μπρέσκοτ η οποία ήταν της ίδιας ηλικίας, πέθαναν τις ίδιες ημερομηνίες. Μου είπε η υπεύθυνη των αρχείων ότι τα οστά τα μετέφεραν στο κοιμητήριο Mt. Auburn. Πήγαμε εκεί και βρήκαμε το μνήμα με τα οστά της Γαρυφαλλιάς και της Κατερίνας Μπρέσκοτ».

Πηγή: ΑΠΕ -ΜΠΕ