Επέτειος "Όχι", ημέρα μνήμης και εθνικής υπερηφάνειας

από **AETOS** 28/10/2018, 10:26 am

Επέτειος "Όχι", ημέρα μνήμης και εθνικής υπερηφάνειας Tlo0j10

28 Οκτωβρίου 1940. Ημέρα μνήμης και εθνικής υπερηφάνειας. Η Επέτειος του «Όχι» θυμίζει την άρνηση των Ελλήνων στις ιταλικές αξιώσεις. Είναι η ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά, με αποτέλεσμα την «είσοδο» της χώρας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου.

Ο εφιάλτης του πολέμου άρχισε όταν τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου του 1940 ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε ιδιόχειρα στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του στην Κηφισιά, τελεσίγραφο. Απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Ελληνικού Βασιλείου, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ), για τις ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του για τη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική. Η απάντηση ήταν «Όχι» κι έτσι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εισβολής στην Ελλάδα μέσω των Ελληνο-αλβανικών συνόρων.

Η επέτειος του «Όχι» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασμός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Στη δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΕΠΟΝ και ΠΕΑΝ. Εκδηλώσεις και διαδηλώσεις εκείνη την ημέρα έγιναν και σε άλλες πόλεις. Στον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις, ανέβαινε κάποιος σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο, και κατόπιν διαλύονταν, για να αποφύγουν επέμβαση των καραμπινιέρων. Επίσημα η επέτειος γιορτάστηκε για πρώτη φορά στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.

Η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε, το 1952, η γιορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου, με το αιτιολογικό ότι η Παναγία βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας.

Κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γίνεται στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη εορτή με κάθε λαμπρότητα, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, με μεγάλη στρατιωτική παρέλαση, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και τη μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου. Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές παρελάσεις, με την ελληνική σημαία να δεσπόζει σε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια.

Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς και ο ιστορικός λόγος του Γεωργίου Παπανδρέου

Είναι Πέμπτη. Το ημερολόγιο γράφει 12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα είναι και πάλι ελεύθερη. Μετά από 1.264 μέρες Κατοχής, οι Γερμανοί κατακτητές κατεβάζουν τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη, καταθέτουν στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και αποσύρουν τις δυνάμεις τους από την ελληνική πρωτεύουσα.

Χιλιάδες πολίτες με ελληνικές σημαίες βγαίνουν στους δρόμους. Ο λαός της Αθήνας γιορτάζει το τέλος μίας πρωτόγνωρα σκληρής δοκιμασίας που κράτησε πάνω από τρία χρόνια.

Το ραδιόφωνο μεταδίδει τον εθνικό ύμνο και κατόπιν τα χαρμόσυνα νέα. Το μήνυμα απευθύνεται στον ελληνικό λαό, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, με το μήνυμα να μεταδίδεται και στην αγγλική γλώσσα.

Η Αθήνα έχει κηρυχθεί ανοχύρωτη πόλη.

Μερικές ημέρες αργότερα, το πρωί της Τετάρτης 18 Οκτωβρίου 1944, η ελληνική κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου φτάνει πανηγυρικά στην Αθήνα. Επρόκειτο για κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με τη συμμετοχή υπουργών και από το ΕΑΜ.

Το σύνολο σχεδόν του λαού των Αθηνών υποδέχεται με επευφημίες και ενθουσιασμό τα μέλη της κυβέρνησης και τον πρωθυπουργό.

Ο Παπανδρέου συνοδευόμενος από μέλη της κυβέρνησης κατευθύνεται στην Ακρόπολη, όπου υψώνει την ελληνική σημαία στον Ιερό Βράχο. Ακολουθεί δοξολογία στη Μητρόπολη χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.

Η συνέχεια έχει χαραχτεί στην Ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Ο Γεώργιος Παπανδρέου εκφωνεί στην Πλατεία Συντάγματος τον ιστορικό «Λόγο της Απελευθέρωσης». Η κεντρική πλατεία της Αθήνας είναι ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο.

«Ἀσπαζόμεθα τὴν ἱερὰν γῆν τῆς Ἐλευθέρας Πατρίδος». Με αυτές τις λέξεις ο Γέρος της Δημοκρατίας ξεκινά την ομιλία του. Στη συνέχεια, θα αναφερθεί στις ημέρες που οι «Βάρβαροι» βεβήλωσαν τα ελληνικά χώματα, καθώς και στον αγώνα του λαού για ελευθερία μέχρι η «κυανόλευκος», όπως λέει, να κυματίσει ξανά «εἰς τὴν Ἀκρόπολιν».

Ο πρωθυπουργός στην ομιλία του θα επισημάνει την αναγκαιότητα διατήρησης της Εθνικής Ενότητας. Υπόσχεται την τιμωρία των προδοτών και των εκμεταλλευτών της δυστυχίας του λαού. Ακούγοντας τα συνθήματα του πλήθους, ο Γεώργιος Παπανδρέου θα πει και το περίφημο «Πιστεύομεν εἰς τὴν Λαοκρατίαν», υποσχόμενος ότι «νέος κόσμος θα ὑψωθῇ από τα ερείπια».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ